Zaćma starcza

Przyczyny zaćmy starczej

W przypadku zaćmy starczej nie udało się jeszcze stworzyć zamkniętego katalogu źródeł wywołujących tę chorobę. Często mówi się, że zmętnienie soczewki jest efektem starzenia się i zmian metabolicznych organizmu oraz działania tzw. wolnych rodników tlenowych, które powstają przy kontakcie ze światłem, a głównie z promieniami słonecznymi.

Katarakta może być także wynikiem stanu zapalnego błony naczyniowej, urazów gałki ocznej lub długotrwałego przyjmowania niektórych leków, na przykład glikokortykosteroidów. Zdarza się także, że towarzyszy cukrzycy i krótkowzroczności lub jest uwarunkowana genetycznie.

Etapy zaćmy starczej

Katarakta może rozwijać się przez dłuższy czas i do momentu kiedy zmętnienie jest małe i nie utrudnia jeszcze widzenia w znacznym stopniu, nazywane jest zaćmą początkową. Kiedy choroba postępuje i zajmuje coraz większą część soczewki oka, prowadzi to do upośledzenia wzroku i mamy już do czynienia z kataraktą zaawansowaną.

Wyróżnia się także zaćmę dojrzałą, która charakteryzuje się całkowitym zmętnieniem soczewki i niedojrzałą, będącą przyczyną ślepoty.

Rodzaje katarakty starczej

W zależności od tego, w której części soczewki oka występuje zmętnienie, wyróżnia się kilka rodzajów zaćmy:

• Jądrowa - jak sugeruje nazwa, zmiany występują w jądrze soczewki, barwiąc je na charakterystyczny brunatny kolor, zdarza się, że powoduje ?podwójne widzenie? i krótkowzroczność;
• Korowa - zmętnienie obejmuje głównie zewnętrzną część soczewek;
• Podtorebkowa czaszowata - zlokalizowana pod tylną torebką soczewki przez co już od początkowej fazy rozwoju może upośledzać widzenie.

Zazwyczaj zaćma występuje zarówno w prawym jak i lewym oku, ale zdarza się, że rozwija się szybciej w jednym niż w drugim. Katarakta starcza przybiera najczęściej postać mieszaną, łącząc dwa lub trzy z wymienionych powyżej jej rodzajów.

Diagnostyka i leczenie zaćmy starczej

Lekarz już podczas rozmowy z pacjentem może postawić wstępną diagnozę zaćmy na podstawie typowej dla niej objawów. Aby ją potwierdzić stosuje się badanie wziernikiem okulistycznym, przy rozszerzeniu źrenicy oka. Jeżeli choroba jest zaawansowana może wystąpić potrzeba wykonania badania ultrasonograficznego w tzw. prezentacji B.

Do tej pory nie opracowano farmakologicznej metody leczenia zaćmy.  Pacjentom, którzy cierpią na początkową jej fazę, często przepisuje się krople, mające na celu spowolnienie rozwoju choroby, ale i tak jedynym skutecznym i trwałym rozwiązaniem jest leczenie operacyjne. Do niedawna powszechny był pogląd, że zabiegowi powinny poddawać się jedynie osoby z dojrzałą i daleko posuniętą kataraktą, teraz jednak przeprowadza się leczenie nawet kiedy schorzenie to jest mało rozwinięte. Zazwyczaj stosuje się je wtedy, kiedy zmętnienie soczewki powoduje odczuwalne w codziennym życiu pogorszenie jakości widzenia. W Polsce na miliom mieszkańców, co roku przypada aż 3 tysiące takich zabiegów.

Nowoczesne metody pozwalają usunąć uszkodzoną soczewkę za pomocą ultradźwięków i zastąpić ją sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Taki sposób leczenia zaćmy pozwala na przeprowadzenie operacji poprzez małe nacięcie i przy miejscowym znieczuleniu, bez konieczności podawania narkozy.

Chociaż zaćma starcza jest powszechnie występującą chorobą, to ponad 90% zabiegów, mających za zadanie ją usunąć, kończy się pełnym powodzeniem i pacjent odzyskuje sprawność widzenia.

Autor: Natalia Kocoń

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy zaćmy starczej